سامانه اطلاعات مکانی

سیستم اطلاعاتی جغرافیایی GIS ‪(Geographic information system)‬

آب به عنوان مهمترین منبع حیات محسوب شده و اهمیت بسزایی در چرخه زیست انسان وسایر موجودات برخوردار است . این امر در حالیست که مسئله تامین آب مورد نیاز و ارائه خدمات آبرسانی به شهروندان ،ِیک مشکل اساسی در اغلب شهرها و خصوصاٌ شهرهای بزرگ ،محسوب میشود . محدودیت منابع آب موجود از یک طرف و تقاضای روزافزون جهت تامین آب مصرفی و دفع بهداشتی فاضلاب و توسعه و رشد شهرها از طرف دیگر،لزوم به خدمت گیری یک تفکر سیستمی ،جامع و بهینه در زمینه مدیریت بهینه منابع و توسعه خدمات آبرسانی و دفع فاضلاب را روز به روز آشکارتر و با اهمیت تر می سازد . بدیهی است که به منظور دستیابی به این اهداف ناگزیر به استفاده ازپیشرفته ترین روشهای نوین علمی و فنی در مدیریت بهینه منابع آب می باشیم .

در سالهای اخیر، GIS در کشور ما نیز همچون سایر موضوعات، جایگاه خاصی احراز کرده و در پشتیبانی از تصمیم‎گیری‎ها بازده بالایی از خود نشان داده است. نمایش نزدیکترین فاصله بین مناطق شهری، توزیع مناسب خدمات و تحلیل مناسبت‎های مکانی، مدلسازی فرسایش خاک، تعیین قابلیت‎های اراضی، مدلسازی آلودگی آب و هوا، مدل‎سازی و ایجاد پایگاه‎های اطلاعاتی در مورد شبکه‎های تأسیسات شهری از جمله امکانات متعارف GIS هستند که تاکنون مورد استفاده کاربران، برنامه‎ریزان و تصمیم‎گیران شهری و منابع طبیعی کشور واقع شده‎اند. این ابزار در حال حاضر مورد استفاده ارگانها و سازمان‎های مختلف مانند وزارت جهادسازندگی، نیرو، کشاورزی، شهرداری،  و… می‎باشد و دامنه کاربردهای آن در حال افزایش میباشد. یکی از صنایع مهم که در کشورفعال است، صنعت آب و فاضلاب می‎باشد که روز به روز در زمینه‎های آب و مخصوصاً فاضلاب پیشرفت می‎نماید برای دستیابی به اطلاعات مربوط به شبکه‎ها و خدمات‎دهی بهتر در شرکت‎های آب و فاضلاب و به روز نمودن اطلاعات موجود می‎توان از سیستم GIS استفاده نمود، کاربردهایی را که در صنعت آب و فاضلاب می‎توان به آنها اشاره نمود عبارتند از :

1. معاونت امور مشترکین
2. معاونت بهره‎برداری
3. معاونت مهندسی و توسعه
4. معاونت برنامه‎ریزی و بهبود مدیریت
5. معاونت مالی و پشتیبانی

که به بررسی سه مورد از آنها می‎پردازیم.

۱- معاونت مهندسی و توسعه

• استفاده از اطلاعات و آمار فنی جهت طراحی اجزاء مختلف طرحهای آبرسانی و فاضلاب
• استفاده از وضعیت موجود شبکه جهت طرحهای اصلاح و بازسازی شبکه
• تهیه نقشه بصورت مکانیزه از تأسیسات بعنوان قسمتی از سیستم مدیریت تعمیر و نگهداری و برنامه‎ریزی جهت اصلاح سیستم نگهداری اطلاعات بصورت رقومی و سهولت به روز کردن اطلاعات
• آمادگی در برابر حوادث و برنامه‎ریزی جهت انجام عکس‎العمل سریع در شرایط فوق‎العاده
• پیش‎بینی نیازهای آتی و برنامه‎ریزی در رابطه با توسعه سیستم
• مدلسازی هیدرولیکی سیستم جهت برنامه‎ریزی، طراحی، اصلاح و بهره‎برداری از سیستم و آموزش نیروهای بهره‎‎بردار
• تهیه بانک اطلاعاتی مربوط به نقاط کنترل (Benchmarks) موجود در هر شهر استان بصورت کامپیوتری، به همراه شناسنامه موقعیت مکانی این نقاط بصورت توصیفی و گرافیکی
• برنامه‎ریزی توسعه شبکه (ورود اطلاعات خطوط اجراء نشده، در حال اجراء و یا …)
• گزارش از وضعیت پروژه‎های در حال اجرا و میزان پیشرفت آنها (ارتباط با MSP )
• بررسی اثر توسعه شبکه در شبکه موجود، قبل از توسعه آن (از نظر فشار یا کلر شبکه )
• گزارش از پیشرفت کارها (در مورد رشد، لوله‎گذاری و… )
• پشتیبانی مشترکین برای زمان، مکان و چگونگی نصب انشعاب ساختمان، تغییرات کاربری ساختمان (جهت آمارگیری)، تعداد واحدها و تغییرات تعداد واحدها، تفکیک املاک، تغییر نامها و بهینه‎سازی مسیرهای قرائت کنتور
• کوتاه‎سازی زمان قرائت
• تجزیه وتحلیل شبکه در جهت تنظیم آب ورودی وجلوگیری از قطعی آب

۲- معاونت برنامه‎ریزی و بهبود مدیریت

• ایجاد سیستم‎های مدیریت اطلاعات (MIS) برای برنامه‎ریزیهای کوتاه، متوسط و بلند مدت شرکت
• کاربرد در طرحهای تحقیقاتی برای بهبود بهره‎وری سیستم
• ایجاد یک سیستم مکانیزه جهت ذخیره‎سازی اطلاعات
• کمک به آموزش پرسنل در رابطه با روشهای بهبود اخذ، مدیریت و کاربرد اطلاعات بصورتهای فنی، گرافیکی و رقومی
• بسترسازی و کمک به برقراری سیستم ISO
• محاسبه نسبتهای کلی شرکت بصورت ماهیانه، سه‎ماهه و سالیانه مانند:
•  درصد توسعه شبکه به افزایش مشترکین آب و فاضلاب
•   نسبت ضایعات به مشترکین در مناطق مختلف
•  نسبت طول شبکه فعلی به طول شبکه مورد نیاز

۳- معاونت مالی و پشتیبانی

• ارائه لیست ۱۵ روزه یا یک ماهه وصولیهای آب‎بها
• ارائه لیست بدهیهای معوقه آب‎بها جهت اخذ بدهیهای مربوطه
• اعلام هزینه‎ها به تفکیک کد GIS بخشهای مختلف تأسیسات، جهت شناسایی مکانهایی که دارای هزینه‎های سنگین تعمیرات و اتفاقات و …. می‎باشند.
• امکان تهیه لیست اقلام مورد نیاز مطابق برنامه‎های زمان‎بندی تعمیرات تأسیسات و اتفاقات، کارهای اجرایی، اصلاح و توسعه ابنیه و انشعابات و …
• ذخیره‎سازی مشخصات و پراکندگی سنی پرسنل به تفکیک جنسیت، مدرک تحصیلی
• بررسی وضعیت هزینه توسعه
• برنامه‎ریزی بودجه توسعه
• بررسی وضعیت هزینه واحدهای نگهدارنده شبکه
• نظارت بر انبارها
• ارائه لیست تجهیزات موجود در انبارها

نمونه ای از اطلاعات ثبت شده در نرم افزار سامانه اطلاعات مکانی
	خطوط انتقال و شبکه توزیع آب شهر کرمانشاه	۵۱.۵KB
	شبکه جمع آوری فاضلاب	۵۶.۶KB
	مشترکین	۶۰.۵KB
	منهول های فاضلاب	۵۱.۵KB
	منابع تامین آب شهر کرمانشاه	۵.۱۱KB
	نقشه املاک منطقه ۳ شهر کرمانشاه	۵۷.۶KB